Με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4736/2020 (Α’200), από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα, που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, και από επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, οι οποίες πωλούν τρόφιμα και ποτά.
Ποια είναι η εισφορά:
Η εισφορά ορίζεται σε τέσσερα (4) λεπτά του ευρώ. Το ποσό της εισφοράς αναγράφεται με τρόπο διακριτό και ευανάγνωστο στα παραστατικά πώλησης προ του Φ.Π.Α. και αποτυπώνεται στα λογιστικά αρχεία που υποχρεούται να τηρεί η επιχείρηση. Οι παραπάνω επιχειρήσεις υποχρεούνται να αναγράφουν στα σημεία πώλησης των προϊόντων σε εμφανές σημείο για τον καταναλωτή, ότι τα προϊόντα αυτά υπόκεινται σε εισφορά, με αναγραφή του ποσού της εισφοράς.
Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος. Το πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι λογίζεται ως διακριτό προϊόν, για το οποίο επιβάλλεται αυτοτελώς η εισφορά της περ. α’.
Ποια προϊόντα αφορά
Πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης (όπως αναφέρονται στο παράρτημα Ι μέρος Α του ν.4736/2020) τα οποία είναι :
1) Κυπελλάκια για ποτά, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους.
2) Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:
α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,
β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και
γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.
Η εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος καταλαμβάνει και το σύνολο των ακόλουθων αντίστοιχων χάρτινων προϊόντων μιας χρήσης:
α) Κυπελλάκια για ποτά, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους, που έχουν πλαστική επικάλυψη, επένδυση ή επίστρωση, καθώς και όσα περιέχουν στη χαρτόμαζα συνθετικά πολυμερικά πρόσθετα.
β) Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, που έχουν πλαστική επικάλυψη, επένδυση ή επίστρωση, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επί τόπου είτε εκτός του καταστήματος, συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο και είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως, μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.
Ποιες είναι οι υπόχρεες επιχειρήσεις
Οι αναφερόμενες στο άρθρο 2 της απόφασης με Αριθμ. Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829 (ΦΕΚ Β’ 2161/23.6.2017) και ειδικότερα :
5.Δ. Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης
Οι επιχειρήσεις στις οποίες παρασκευάζονται ή και προσφέρονται σε καθήμενους ή περαστικούς πελάτες ή διανέμονται εκτός της επιχείρησης κάθε είδους τρόφιμα ή ποτά, καθώς επίσης οι επιχειρήσεις στις οποίες παρέχονται υπηρεσίες αναψυχής με συνοδεία φαγητού ή ποτού.
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται και οι χώροι μαζικής εστίασης των σχολικών κυλικείων, νοσοκομείων, ξενοδοχείων και γενικά τουριστικών εγκαταστάσεων, κατασκηνώσεων, βρεφονηπιακών σταθμών, κλινικών και λοιπών Ιδρυμάτων, καθώς και οι χώροι μαζικής εστίασης στα πάσης φύσεως μεταφορικά μέσα (τραίνα, πλοία, αεροπλάνα κ.λπ.) ή μετασκευασμένα αντίστοιχα μεταφορικά μέσα. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν δύναται να ασκούν μεταπώληση ή να καλύπτουν εκδηλώσεις σε χώρους εκτός της επιχείρησής τους.
Στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης περιλαμβάνονται:
5.Δ.1 Επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης πλήρους επεξεργασίας(πλήρους γεύματος):
Επιχειρήσεις που διαθέτουν τρόφιμα τα οποία παρασκευάζονται με πολλούς και σύνθετους χειρισμούς στην ίδια την επιχείρηση ή τρόφιμα που προέρχονται από νομίμως λειτουργούσες επιχειρήσεις.
Στις επιχειρήσεις αυτές ανήκουν τα εστιατόρια, ψητοπωλεία, ψαροταβέρνες, ταβέρνες, σνακ μπαρ, ουζερί, μπυραρίες, μεζεδοπωλεία, παραδοσιακά καφενεία με παρασκευαστήριο, Οβελιστήρια, πιτσαρίες, ζαχαροπλαστεία με παρασκευαστήριο.
5.Δ.2 Επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης μερικής επεξεργασίας (πρόχειρου γεύματος):
Περιλαμβάνει τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τρόφιμα τα οποία παρασκευάζονται με απλές διεργασίες.
Στις επιχειρήσεις αυτές ανήκουν τα αναψυκτήρια, μπουγατσάδικα, γαλακτοπωλεία, λουκουματζίδικα (για καθήμενους πελάτες), σχολικά κυλικεία, κυλικεία, παγωτοπωλεία, καφενεία, καφετέριες, ιντερνέτ καφέ, μπαρ, open bar.
5.Γ. Επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου:
Οι επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητες εμπορίου τροφίμων και ποτών πάσης φύσεως, τα οποία προέρχονται, είτε από νομίμως λειτουργούσες επιχειρήσεις, είτε παρασκευάζονται σε τμήματα αυτών.
Οι επιχειρήσεις αυτές είναι:
Υπεραγορές τροφίμων, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, ιχθυοπωλεία, κάβες ποτών, ξηρών καρπών και ζαχαρωδών προϊόντων, πρατήρια άρτου, πρατήρια πώλησης ετοίμων φαγητών, πτηνοπωλεία, αυγοπωλεία, καταστήματα πρατήρια κατεψυγμένων προϊόντων, καταστήματα αλλαντοποιίας και τυροκομίας, καφεκοπτεία, πρατήρια ελαίων και λιπών, πρατήρια ειδών ζαχαροπλαστικής/γαλακτοπωλεία/μπουγατσάδικα με παρασκευαστήριο για ιδία χρήση, λαϊκές αγορές καθώς και όλες οι πωλήσεις μέσω στάσιμου υπαίθριου εμπορίου (μικροπωλητές, κ.λπ.), και η πώληση τροφίμων και ποτών σε περίπτερα και καταστήματα ψιλικών, η πώληση τροφίμων και ποτών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου και η πώληση επί αυτοκινήτου, σύμφωνα με τις διατάξεις περί άσκησης εμπορικών δραστηριοτήτων εκτός καταστήματος και άλλες διατάξεις ν. 4264/2014 τ.Α΄ 118/15-5-2014, όπως κάθε φορά ισχύει.
Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις μηχανημάτων αυτόματης πώλησης τροφίμων και ποτών, η πώληση καφέ πάσης φύσεως σε διερχόμενους πελάτες από τα πρατήρια άρτου και ειδών ζαχαροπλαστικής των αρτοποιείων, τα αμιγή πρατήρια άρτου και τα καφεκοπτεία καθώς και η πώληση τυποποιημένων τροφίμων / ποτών σε εμπορικά καταστήματα.
Οι επιχειρήσεις της ως άνω κατηγορίας ασκούν ως κύρια δραστηριότητα τη λιανική διάθεση των προϊόντων τους με δυνατότητα διανομής.
Τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις – προσαρμογή συστημάτων.
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, στα παραστατικά πωλήσεων (τιμολόγια πώλησης και στοιχεία λιανικής πώλησης) στα οποία αποτυπώνεται διακριτά η διάθεση των εν λόγω προϊόντων, πέραν των στοιχείων του υποχρεωτικού περιεχομένου των παραστατικών βάσει των διατάξεων των άρθρων 9 και 12 του ν. 4308/2014 (ΕΛΠ), κατά περίπτωση, αναγράφεται, επιπλέον η αξία της επιβαλλόμενης εισφοράς προ του Φ.Π.Α., με κάθε πρόσφορο, αλλά σε κάθε περίπτωση διακριτό και ευανάγνωστο τρόπο.
Ειδικά για την αναγραφή της εισφοράς προστασίας του περιβάλλοντος στα στοιχεία λιανικής πώλησης, τα οποία υποχρεωτικά, βάσει των διατάξεων της παρ. 8 του άρθρου 12 του ν.4308/2014 (ΕΛΠ), εκδίδονται με τη χρήση φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες:
Α. Σε κάθε περίπτωση έκδοσης παραστατικών πώλησης με χρήση ΕΑΦΔΣΣ, κατά τη διάθεση πλαστικού μιας χρήσης, θα πρέπει, με μέριμνα του χειριστή, η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης να εμφανίζεται, διακριτά, ως πρόσθετο είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.) και με ποσότητα ισάριθμη της ποσότητας των διατεθέντων πλαστικών μιας χρήσης.
Προκειμένου να αυτοματοποιηθεί η παραπάνω διαδικασία, σκόπιμο είναι να γίνουν κατάλληλες ρυθμίσεις στην εφαρμογή εμπορικής διαχείρισης που εκδίδει τα παραστατικά, ώστε όταν διατίθεται πλαστικό μιας χρήσης, να εμφανίζεται αυτόματα, ως παρελκόμενο είδος, η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης με συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.).
Β. Στην περίπτωση έκδοσης αποδείξεων εσόδου με χρήση ΑΔΗΜΕ ή ΦΤΜ, πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις στον προγραμματισμό ειδών του ΦΗΜ, ώστε η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης να είναι ένα διακριτό είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.), το οποίο θα ανήκει σε ένα νέο διακριτό «ΤΜΗΜΑ» με όνομα «ΕΙΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ».
Κατά τη διάθεση πλαστικού μιας χρήσης, θα πρέπει, με μέριμνα του χειριστή, η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης να εμφανίζεται, διακριτά, ως πρόσθετο είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.) και με ποσότητα ισάριθμη της ποσότητας των διατεθέντων πλαστικών μιας χρήσης.
Ειδικά στην εξαιρετική περίπτωση έκδοσης αποδείξεων εσόδου με χρήση ΑΔΗΜΕ ή ΦΤΜ, που έχουν διαχείριση παρελκόμενων ειδών και προκειμένου να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία, σκόπιμο είναι να γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις στον προγραμματισμό ειδών του ΦΗΜ, ώστε η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης να είναι ένα διακριτό είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.), το οποίο θα ανήκει σε ένα νέο διακριτό «ΤΜΗΜΑ» με όνομα «ΕΙΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» και επιπλέον αυτό το είδος θα είναι παρελκόμενο του πλαστικού μιας χρήσης με ξεχωριστή τιμή.
Με αυτές τις ρυθμίσεις, κατά τη διάθεση πλαστικού μιας χρήσης, αυτόματα θα εμφανίζεται ως πωληθέν είδος και η εισφορά προστασίας περιβάλλοντος για πλαστικό μιας χρήσης.
Προκειμένου να παρασχεθεί εύλογος χρόνος για τις απαραίτητες ρυθμίσεις στον προγραμματισμό ειδών του ΦΗΜ, δύναται για τη χρέωση της εν λόγω εισφοράς να χρησιμοποιείται το ήδη υπάρχον «ΤΜΗΜΑ» με το όνομα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ» έως και την 31.01.2022.
Λοιπές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, , οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου τροφίμων και ποτών και οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, , υποχρεούνται:
α) κατά την πώληση μη συσκευασμένων τροφίμων και ποτών να εξυπηρετούν τον καταναλωτή με τη χρήση δικών του επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων σε αντικατάσταση των προϊόντων που υπόκεινται στην εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος, εφόσον το ζητήσει,
β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή, και
γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης των τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία.
Η επιχείρηση μπορεί να αρνηθεί να εξυπηρετήσει τον καταναλωτή στην περίπτωση που το επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του είναι προδήλως ακατάλληλο προς τη συγκεκριμένη χρήση.
Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις ή οι μεμονωμένοι ιδιώτες που εκμεταλλεύονται αυτόματους πωλητές τροφίμων ή ροφημάτων κάθε κατηγορίας υποχρεούνται:
α) να εξασφαλίζουν ότι τα εν λόγω πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης διατίθενται κατ’ επιλογή του καταναλωτή, ο οποίος δύναται εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει, αντί των ανωτέρω πλαστικών προϊόντων, ίδια επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα,
β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα τρόφιμα και τα ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα του καταναλωτή και
γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης τροφίμων και ποτών που διατίθενται σε επαναχρησιμοποιούμενο προϊόν του καταναλωτή.
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, εξαιρουμένων των επιχειρήσεων παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους, υποχρεούνται να εξασφαλίζουν ότι επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μίας χρήσης είναι διαθέσιμα στο σημείο πώλησης στον τελικό καταναλωτή.
Οι ως άνω επιχειρήσεις υποχρεούνται να διαθέτουν ανά πάσα στιγμή τουλάχιστον τριάντα (30) τεμάχια επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων συνολικά.
Οι ανωτέρω επιχειρήσεις υποχρεούνται να αναγράφουν στα σημεία διάθεσης ή πώλησης των ως άνω πλαστικών προϊόντων, σε εμφανές σημείο προς τον καταναλωτή, ότι διατίθενται επαναχρησιμοποιήσιμες εναλλακτικές λύσεις, προς αποφυγή της κατανάλωσης πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης.
Κατά τη διανομή προϊόντων (delivery) οι επιχειρήσεις της παρούσας πρέπει να ενημερώνουν τον καταναλωτή για τη διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων.
Πως αποδίδεται η εισφορά;
Για την απόδοση της εισφοράς υποβάλλεται δήλωση απόδοσης εισφοράς προστασίας του περιβάλλοντος από τις υπόχρεες επιχειρήσεις στη φορολογική διοίκηση κάθε τρίμηνο, έως την τελευταία ημέρα του μήνα που ακολουθεί την περίοδο στην οποία αφορά.
Με την απόφαση με Αριθ. Πρωτ.: Α 1251/13-12-2021 (ΦΕΚ Β’ 5982/20-12-2021) καθορίσθηκε ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης της εισφοράς προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα.