Με το άρθρο 33 του ν.5053/2023 από 1.1.2024 ξεκίνησε να μετράει εκ νέου ο χρόνος προϋπηρεσίας, που είχε παγώσει στις 14.02.2012 με βάση το άρθρο 4 της πράξης του υπουργικού συμβουλίου με αριθμό 6/2012.
Σε όσες περιπτώσεις από συλλογικές συμβάσεις ή διαιτητικές αποφάσεις ή νόμους προβλέπονται αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, (επίδομα προϋπηρεσίας) ο χρόνος ξεκινά να μετρά εκ νέου στις 1.1.2024.
Προϋπηρεσία
Ως προϋπηρεσία νοείται τόσο ο χρόνος πραγματικής απασχόλησης του εργαζόμενου, όσο και ο χρόνος νόμιμης αναστολής της σχέσης εργασίας του (π.χ. ασθένεια, μητρότητα, απεργία κλπ).
Η προϋπηρεσία του εργαζόμενου λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό των νομίμων αποδοχών του, αυτών δηλαδή που προβλέπονται από νόμο (κατώτατος νομοθετημένος μισθός) ή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Σ.Σ.Ε.) ή Διαιτητική Απόφαση (Δ.Α.).
Ως προϋπηρεσία εργαζόμενου θεωρείται για τους υπαλλήλους κάθε υπηρεσία που διανύθηκε στον ίδιο ή σε οποιοδήποτε εργοδότη σε θέση και ειδικότητα παρεμφερή και ανάλογη με αυτή που κατέχουν, για τους εργατοτεχνίτες για οποιαδήποτε ειδικότητα.
Ειδικά για την προϋπηρεσία, που αναγνωρίζεται με βάση τις ρυθμίσεις συλλογικής σύμβασης εργασίας (Σ.Σ.Ε.) ή Διαιτητικής Απόφασης (Δ.Α.), θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο κλάδος στον οποίο εργάσθηκε ο εργαζόμενος και η ειδικότητα με την οποία εργάσθηκε. Δηλαδή υπολογίζεται η προϋπηρεσία στην ειδικότητα και τον κλάδο και όχι σε οποιαδήποτε ειδικότητα.
Ο Υπολογισμός της προϋπηρεσίας αφορά όλους τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που αμείβονται με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό καθώς και εργαζόμενους που αμείβονται με τους βασικούς μισθούς Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α. (π.χ. ξενοδοχοϋπάλληλοι).
Χρόνος εργασίας που αναγνωρίζεται ως προϋπηρεσία
α) Ο χρόνος εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα από τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας για όσους απασχολούνται ως υπάλληλοι και από τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας για όσους απασχολούνται ως εργατοτεχνίτες και μέχρι και την 14.02.2012.
Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από τη 14η.2.2012, όπως η προϋπηρεσία αυτή είχε διαμορφωθεί τη 14η.2.2012 οπότε και ανεστάλη η συμπλήρωσή της, συνεχίζει να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024.
β) Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που προσλήφθηκε μετά από τη 14η.2.2012, ξεκινά να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024.
Ουσιαστικά για το χρονικό διάστημα από 15.02.2012 έως και την 31.12.2023 δεν μετράει το διάστημα εργασίας, ως χρόνος προϋπηρεσίας για τον υπολογισμό του επιδόματος προϋπηρεσίας.
Ο χρόνος εργασίας που έχει διανυθεί έως την 14.2.2012 (ή θα διανυθεί από 1.1.2024 και μετά) με καθεστώς μερικής απασχόλησης, λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας για τους σκοπούς υπολογισμού του επιδόματος προϋπηρεσίας, με τον ίδιο τρόπο που λαμβάνεται υπόψη και για τον συγκρίσιμο εργαζόμενο, δηλαδή τον αντίστοιχο εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης της παρ. 2/β’ του άρθρου 2 του ν. 3846/2010 (Α’ 66) όπως ισχύει.
Για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυτής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί στον κανονικό (νόμιμο ή συμβατικό) ημερήσιο χρόνο τού ως άνω αναφερόμενου συγκρίσιμου εργαζόμενου, αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας.
Υπολογισμός αμοιβής (επιδόματος) προϋπηρεσίας
Α. Αμοιβή με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό
Για όσους εργαζόμενους αμείβονται με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό ή ημερομίσθιο, ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τη 14η.2.2012 και μετά από την 1η.1.2024.
Στην περίπτωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού η προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας καθορίζεται ως εξής:
α) Για τους υπαλλήλους με εξαρτημένη σχέση εργασίας, σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις (3) τριετίες και συνολικά σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία εννέα (9) ετών και άνω.
β) Για τους εργατοτεχνίτες, με εξαρτημένη σχέση εργασίας σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι (6) τριετίες και συνολικά τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία δεκαοκτώ (18) ετών και άνω.
Β. Αμοιβή με ισχύουσα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας
Για όσους εργαζόμενους αμείβονται με βάση διατάξεις Συλλογικής Ρύθμισης Εργασίας (του ν.1876/1990) που βρίσκεται σε ισχύ, ο χρόνος προϋπηρεσίας υπολογίζεται με βάση τα ειδικότερα ζητήματα που ορίζει η ΣΣΕ σχετικά με την αναγνώριση και προσμέτρηση της προηγούμενης εργασιακής εμπειρίας.
Εάν δεν ρυθμίζεται διαφορετικά από το κείμενο της Συλλογικής Ρύθμισης Εργασίας, ως προϋπηρεσία αναγνωρίζεται αυτή που διανύθηκε στον ίδιο ή σε άλλο εργοδότη, στην ίδια ειδικότητα.
Κατά συνέπεια μισθωτός που προσελήφθη, είτε πριν την 14.2.2012, είτε μετά και δεσμεύεται σήμερα από Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Σ.Σ.Ε.) που βρίσκεται σε ισχύ, θα προσμετρηθεί η προϋπηρεσία του/της πριν την 14.2.2012 και μετά την 1.1.2024.
Αν οι καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές είναι μεγαλύτερες των νόμιμων αποδοχών, οι αυξήσεις, οι προσαυξήσεις και τα ποσά που προκύπτουν με βάση τα παραπάνω ως αμοιβή (επίδομα) προϋπηρεσίας, συμψηφίζονται με τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ καταβαλλόμενων και νόμιμων αποδοχών.
Για το δε χρονικό διάστημα από τη 14η.2.2012 έως και την 31η.12.2023 καμία αξίωση δεν γεννάται, ούτε οφείλονται αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, ούτε επιτρέπεται να υπολογιστεί προϋπηρεσία που έχει διανυθεί από τη 14η.2.2012 έως και την 31η.12.2023.
Τρόπος Απόδειξης της προϋπηρεσίας
Για να υπολογιστεί η προϋπηρεσία θα πρέπει ο εργαζόμενος να την αποδείξει.
Η προϋπηρεσία αποδεικνύεται με τα κατάλληλα πιστοποιητικά που χορηγούν οι εργοδότες, αλλά και με κάθε άλλο αποδεικτικό μέσο, όπως ασφαλιστικά βιβλιάρια, μισθοδοτικές καταστάσεις κλπ. Ουσιαστικά ο εργαζόμενος θα πρέπει να προσκομίσει στον εργοδότη οποιαδήποτε έγγραφο, από το οποίο προκύπτει ο χρόνος εργασίας, που διανύθηκε μέχρι και την 14.02.2012 ή από την 01.01.2024 και μετά.
Ο εργαζόμενος πρέπει να προσκομίσει τα σχετικά πιστοποιητικά κατά την πρόσληψή του, είτε μεταγενέστερα. Ο εργαζόμενος φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών και την απόδειξη της προϋπηρεσίας τους. (Απόφαση Άρειου Πάγου 315/2014). Εφόσον προσκομιστούν τα σχετικά αποδεικτικά συνυπολογίζεται και η προϋπηρεσία στην αλλοδαπή.
Η προσκόμιση των αποδεικτικών εγγράφων θα πρέπει να αποδεικνύεται (π.χ. έγγραφη αίτηση του εργαζομένου και απόδειξη παραλαβής των αποδεικτικών στοιχείων από τον εργοδότη). Η απόδειξη μπορεί να προκύψει και με σφραγίδα του εργοδότη σε ακριβές αντίγραφο της προϋπηρεσίας, ή με αποδεικτικό επίδοσης δικαστικού επιμελητή.
Στην περίπτωση που ο νεοπροσληφθείς εργαζόμενος αδυνατεί να καταθέσει άμεσα, με την πρόσληψή του όλα εκείνα τα αποδεικτικά στοιχεία που πιστοποιούν την προϋπηρεσία του, τότε οφείλει να συμπληρώσει υπεύθυνη δήλωση, στην οποία να αναφέρει όλα εκείνα τα στοιχεία που αφορούν τόσο την προϋπηρεσία του, όσο και την οικογενειακή του κατάσταση και παράλληλα να δεσμευτεί ότι θα προσκομίσει τα αποδεικτικά αυτά στοιχεία μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση εάν πρόκειται για προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη, δεν χρειάζεται ο εργαζόμενος να προσκομίσει κανένα επιπλέον αποδεικτικό και ο εργοδότης οφείλει να υπολογίσει την προσαύξηση των αποδοχών λόγω του χρόνου προϋπηρεσίας σύμφωνα με τα παραπάνω. (Α.Π. 80/2013).
Πηγές Αναζήτησης προϋπηρεσίας
Η προϋπηρεσία αποδεικνύεται από τα βιβλιάρια κύριας ή άλλης επικουρικής ασφάλισης του εργαζόμενου ή από επίσημα δημόσια έγγραφα, τα βιβλιάρια ενσήμων, τις μισθολογικές καταστάσεις, τις βεβαιώσεις προϋπηρεσίας εργοδοτών κ.λπ.
Οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες μπορούν να αναζητήσουν αποδεικτικά προϋπηρεσίας στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις που ακολουθούν:
Α. ΕΦΚΑ – Ηλεκτρονική υπηρεσία χορήγησης βεβαίωσης προϋπηρεσίας
Μισθωτοί ασφαλισμένοι που έχουν διανύσει χρόνους ασφάλισης στην ασφάλιση του τ.ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, από το 2002 και μετά μπορούν να αναζητήσουν βεβαίωση προϋπηρεσίας από τον ΕΦΚΑ στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση:
Β. Ατομικός λογαριασμός ασφάλισης
Μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας Ατομικός Λογαριασμός Ασφάλισης, η οποία διατίθεται για Μισθωτούς Ασφαλισμένους, υποστηρίζεται η δυνατότητα άντλησης των ατομικών στοιχείων
ασφάλισης από 1/1/2002 απ’ ευθείας από τους ίδιους ασφαλισμένους μέσω του διαδικτυακού τόπου του ΕΦΚΑ.
https://www.efka.gov.gr/el/asphalismenoi/misthotoi/atomikos-logariasmos-asphalises
Γ. Συνοπτικό και Αναλυτικό Ιστορικό Ασφάλισης
Με δυνατότητα άντλησης στοιχείων και για χρονικό διάστημα πριν από το 2002.
https://www.efka.gov.gr/el/elektronikes-yperesies/synoptiko-kai-analytiko-istoriko-asphalises
και στην καρτέλα:
https://apps.e-efka.gov.gr/eAccess/logout.xhtml
Για είσοδο χρειάζονται τους προσωπικούς κωδικούς taxis και τον αριθμό Α.Μ.Κ.Α.
Πρόστιμα – Ποινές
Οι έλεγχοι για την καταβολή των αποδοχών και των επιδομάτων είναι είτε αυτεπάγγελτοι, στο πλαίσιο των ελέγχων που πραγματοποιεί η Ανεξάρτητη Αρχή της Επιθεώρησης Εργασίας για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, είτε κατόπιν καταγγελίας εργαζομένου, περί μη καταβολή επιδόματος προϋπηρεσίας. Η καταγγελία μπορεί να είναι είτε επώνυμη, είτε και ανώνυμη και σε κάθε περίπτωση οι Επιθεωρητές οφείλουν να ελέγξουν τα καταγγελλόμενα.
Στις περιπτώσεις εκείνες, που διαπιστωθεί η μη καταβολή επιδόματος προϋπηρεσίας, παρά την υποχρέωση της επιχείρησης, η παράβαση αντιμετωπίζεται με την ίδια βαρύτητα της μη καταβολής δεδουλευμένων αποδοχών.
Με βάση την απόφαση με Αριθμό 80016/ 2022 (ΦΕΚ Β’ 4629/01-09-2022) η παράβαση αυτή επισείει για τον εργοδότη επιτόπιο πρόστιμο ύψους 800 ευρώ για κάθε εργαζόμενο στον οποίο δεν καταβάλλονται οι προσαυξήσεις λόγω προϋπηρεσίας που δικαιούται.
| ΥΨΗΛΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ – ΠΡΟΣΤΙΜΟ ΑΝΑ ΘΙΓΟΜΕΝΟ: ΑΠΟ 800 ΕΩΣ 950 ΕΥΡΩ | ||
|---|---|---|
| Α/Α | ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ | |
| 47 | Μη καταβολή πάσης φύσεως δεδουλευμένων αποδοχών (που καθορίζονται από τον νόμο, ατομική συμφωνία, Σ.Σ.Ε, Δ.Α., έθιμο) | 800€ |
Επιπλέον ωστόσο επιβάλλεται και πρόστιμο για μη καταβολή νομοθετικώς καθορισμένων αποδοχών ως εξής:
| ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΠΟ 1.800 ΕΩΣ 8.000 ΕΥΡΩ | |
|---|---|
| Α/Α | ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΒΑΣΕΩΝ |
| 60 | Μη καταβολή μισθών/ημερομισθίων βάσει νομοθετικώς καθορισμένου νομίμου κατώτατου μισθού/ημερομισθίου, Σ.Σ.Ε, Δ.Α., Υ.Α. ή βάσει ατομικής συμφωνίας |
α. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 1 έως 10 άτομα προσωπικό στον ελεγχόμενο τόπο εργασίας, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ανέρχεται σε 1.800 ευρώ.
β. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 11 έως 20 άτομα προσωπικό, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται σε 2.000 ευρώ.
γ. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 21 έως 50 άτομα προσωπικό, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται σε 3.000 ευρώ.
δ. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 51 έως 150 άτομα προσωπικό, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται σε 4.000 ευρώ.
ε. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 151 έως 250 άτομα προσωπικό, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται σε 6.000 ευρώ.
στ. Σε επιχείρηση / εργοδότη που απασχολεί από 251 άτομα και άνω προσωπικό, το συνολικό πρόστιμο για κάθε παράβαση ορίζεται σε 8.000 ευρώ.
Σημείωση: Πρόστιμο / Ποινή ύψους 400 ευρώ ανά εργαζόμενο προβλέπεται για την περίπτωση «Μη χορήγησης πιστοποιητικού προϋπηρεσίας» από τον εργοδότη.
